13.01.2011
Komin eru fram að nýju „drög að orkustefnu fyrir Ísland“, en að þeim hefur unnið stýrihópur á vegum iðnaðarráðherra. Drög í þessu efni voru fyrst lögð fram vorið 2010. Þá gerði Valorka ehf ítarlegar athugasemdir við fjölmarga galla og lagði til verulegar breytingar á orðalagi til að stefnan gæti staðið undir nafni. Nú eru sömu drög aftur lögð fram án þess að nokkru hafi verði breytt í upphaflegum texta. Einungis hefur verið bætt við skýringartexta og formála. Virðist augljóst að aldrei hefur verið ætlun stýrihópsins að hlusta á athugasemdir og því hafi fyrri framlagning einungis verið blekkingarleikur.
Megingalli orkustefnunnar í heild er sá að hún stendur ekki undir nafni. Hér er ekki um stefnu að ræða, heldur einungis lýsingu á fortíð og nútíð í orkumálum landsins; hvergi er gerð tilraun til að skyggnast inn í framtíðina, og því síður að líta til tækniþróunar og möguleika nýrra leiða í orkuöflun sem nú hillir undir. Lítið er gert úr augljósum ókostum núverandi aðferða við orkuöflun; ekkert er gert úr vaxandi andstöðu hefðbundinna virkjanaaðferða vegna vaxandi umhverfisvitundar almennings og svo virðist sem festa eigi í sessi skiptingu orkuvinnslu og -markaðar milli núverandi orkurisa.
Alvarlegasti ágalli stefnudraganna er þó sá, eins og Valorka dregur ítarlega fram í sínum athugasemdum, að ekkert skuli vera fjallað um stærstu orkulindir landsins; hinar ýmsu tegundir sjávarorku, heldur einblínt á hefðbundnar orkulindir, en allar líkur benda til að nýting þeirra sé meiri annmörkum háð en orkurisarnir vilja vera láta.
Valorka ehf lagði að nýju fram umsögn sína og athugasemdir, dags. 31.01.2011, endurskoðaðar út frá þessum síðari drögum. Af athugasemdum Valorku ehf má nefna þessar: Vakin er athygli á því að seta orkumálastjóra í hópnum sé óheppileg með tilliti til hlutverks Orkustofnunar, og kunni að valda vanhæfi við afgreiðslu mála í framtíðinni. Ekki getur talist eðlilegt að hlutlaus umsagnaraðili og leyfaveitandi taki virkan þátt í mótun pólitískrar stefnu. Hinsvegar vantar í hópinn aðila með þekkingu á óhefðbundnum orkugjöfum. Stýrihópnum var settur sá megintilgangur að „ná heildarsýn yfir mögulegar orkulindir lansins; aðferðir og tækni til nýtingar þeirra; hugsanlegra umhverfisáhrifa og sjálfbærni nýtingarinnar...“. Þessum tilgangi er alls ekki náð í drögunum, þar sem hvorki er gerð tilraun til skoðunar á óhefðbundnum orkulindum né aðferðum til nýtingar þeirra, auk þess sem ekki er horft gagnrýnum augum á hefðbundna orkuvinnslu. Hópurinn skyldi einnig „fjalla um möguleika á að nýta orkulindirnar og sérþekkingu okkar til atvinnuuppbyggingar á næstu árum“. Þessu hefur hópurinn í engu sinnt, þar sem ekki er t.d. tekið tillit til þeirrar tækniþróunar sem Valorka ehf stendur fyrir á þessu sviði. Valaorka leggur til að í drögin verði bætt sérstökum kafla um sjávarfallaorku og leggur fram tillögur um orðalag. Það er sama hvar drepið er niður fæti í drögunum; allsstaðar má finna sömu fordómana gegn óhefðbundnum orkugjöfum og allsstaðar er sama fortíðarhyggjan vaðandi hefðbundna orkugjafa. Þetta á t.d. við þar sem fjallað er um afhendingaröryggi orku; sjáfbærni; fjölbreytni orkugjafa; verndargildi náttúru; forgangsröðun virkjanakosta; hámörkun þjóðhagslegrar hagkvæmni; uppbygging fjölbreytts atvinnulífs; fræðslu, rannsóknir og alþjóðlegt samstarf og annað sem snertir orkumál.
Verður að vænta þess að fordómar og staðnaður hugsunarháttur af því tagi sem birtist í þessum drögum verði ekki leiðarljós Íslendinga í því mikla uppbyggingarstarfi og þeirri stefnumótunarvinnu sem framundan er. Valorka ehf býður fram aðstoð sína og sérþekkingu á sviði sjávarfallaorku til mótunar raunhæfrar og víðsýnnar orkustefnu.