forsidaÚt er komin 1. útgáfa þessarar samantektar á vegum Valorku ehf.  tilgangur hennar er að draga saman ýmis gögn til þess annars vegar að sýna stöðu þróunar og rannsókna á sviði sjávarfallaorku; innan- sem utanlands, og hinsvegar að leiða í ljós ríkjandi skort á stefnumörkun og vekja athygli á helstu tækifærum sem liggja á þessu sviði og snerta þjóðarhag.  Mikill hluti skýrslunnar snýst um rannsóknir írskra stjórnvalda á umfangi sjávarfallaorku þar við land; samanburð írskra, breskra og norskra rannsókna og hugleiðingar um hvernig þær niðurstöður mætti yfirfæra á hérlendar aðstæður.  Niðurstaða þess samanburðar leiðir í ljós að sennilega er sjávarfallaorka langstærsta orkulind Íslendinga, eða í heild yfir 330 TWst/ári.  Þetta verður þó ekki staðfest nema með rannsóknum af því tagi sem Valorka ehf beitir sér nú fyrir í samastarfi við Hafrannsóknastofnun og Verkís.  Þessu næst er fjallað um stöðu virkjanatækni í stórum dráttum og lýst nokkrum hverflum sem komnir eru langt í þróun.  Lýst er þeim fjórum gerðum Valorka hverfilsins sem þróaðar hafa verið.  Í lokin er vakin athygli á því tækifæri sem Íslendingum býst nú til að stórauka tækniútflutning sinn og komast í fremstu röð þjóða á þessu eftirsótta sviði virkjanatækni og hreinnar orku.  Má helst líkja þeim tækifærum við þau sem Finnum buðust í kreppunni uppúr 1990 þegar þeir hagnýttu tækifæri sem þá var að opnast á sviðum gsm-tækni.  Sú tækni var þá á jafnmiklu frumstigi og sjávarorkutækni er í dag.
Skýrslunni hefur verið dreift til allra þingmanna og til margra stofnana á sviði orkumála og umhverfisverndar.

v_4Einkaleyfastofa hefur staðfest að gerð V-4 af Valorka hverflinum hafi staðist nýnæmisrannsókn dönsku einkaleyfastfunnar (PVS).  Einungis þurfi að gera lítilsháttar breytingar á framsetningu umsóknarinnar til að einkaleyfi fáist.  Þetta verða að teljast góð tíðindi fyrir þróunarstarf Valorku, þar sem V-4 er sú gerð sem skilað hefur bestum árangri í kerprófunum.  Nú gefst nokkurra mánaða frestur til að þróa ýmsa þætti enn betur áður en ákvöðun verður tekinum töku einkaleyfis og orðalag einstakra einkaleyfiskrafna.

13.01.2011 
advorunKomin eru fram að nýju „drög að orkustefnu fyrir Ísland“, en að þeim hefur unnið stýrihópur  á vegum iðnaðarráðherra.  Drög í þessu efni voru fyrst lögð fram vorið 2010.  Þá gerði Valorka ehf ítarlegar athugasemdir við fjölmarga galla og lagði til verulegar breytingar á orðalagi til að stefnan gæti staðið undir nafni.  Nú eru sömu drög aftur lögð fram án þess að nokkru hafi verði breytt í upphaflegum texta.  Einungis hefur verið bætt við skýringartexta og formála.  Virðist augljóst að aldrei hefur verið ætlun stýrihópsins að hlusta á athugasemdir og því hafi fyrri framlagning einungis verið blekkingarleikur. 
Megingalli orkustefnunnar í heild er sá að hún stendur ekki undir nafni.  Hér er ekki um stefnu að ræða, heldur einungis lýsingu á fortíð og nútíð í orkumálum landsins; hvergi er gerð tilraun til að skyggnast inn í framtíðina, og því síður að líta til tækniþróunar og möguleika nýrra leiða í orkuöflun sem nú hillir undir.  Lítið er gert úr augljósum ókostum núverandi aðferða við orkuöflun; ekkert er gert úr vaxandi andstöðu hefðbundinna virkjanaaðferða vegna vaxandi umhverfisvitundar almennings og svo virðist sem festa eigi í sessi skiptingu orkuvinnslu og -markaðar milli núverandi orkurisa.

Alvarlegasti ágalli stefnudraganna er þó sá, eins og Valorka dregur ítarlega fram í sínum athugasemdum, að ekkert skuli vera fjallað um stærstu orkulindir landsins; hinar ýmsu tegundir sjávarorku, heldur einblínt á hefðbundnar orkulindir, en allar líkur benda til að nýting þeirra sé meiri annmörkum háð en orkurisarnir vilja vera láta.

Valorka ehf lagði að nýju fram umsögn sína og athugasemdir, dags. 31.01.2011, endurskoðaðar út frá þessum síðari drögum.  Af athugasemdum Valorku ehf má nefna þessar:  Vakin er athygli á því að seta orkumálastjóra í hópnum sé óheppileg með tilliti til hlutverks Orkustofnunar, og kunni að valda vanhæfi við afgreiðslu mála í framtíðinni.  Ekki getur talist eðlilegt að hlutlaus umsagnaraðili og leyfaveitandi taki virkan þátt í mótun pólitískrar stefnu.  Hinsvegar vantar í hópinn aðila með þekkingu á óhefðbundnum orkugjöfum.  Stýrihópnum var settur sá megintilgangur að „ná heildarsýn yfir mögulegar orkulindir lansins; aðferðir og tækni til nýtingar þeirra; hugsanlegra umhverfisáhrifa og sjálfbærni nýtingarinnar...“.  Þessum tilgangi er alls ekki náð í drögunum, þar sem hvorki er gerð tilraun til skoðunar á óhefðbundnum orkulindum né aðferðum til nýtingar þeirra, auk þess sem ekki er horft gagnrýnum augum á hefðbundna orkuvinnslu.  Hópurinn skyldi einnig „fjalla um möguleika á að nýta orkulindirnar og sérþekkingu okkar til atvinnuuppbyggingar á næstu árum“.  Þessu hefur hópurinn í engu sinnt, þar sem ekki er t.d. tekið tillit til þeirrar tækniþróunar sem Valorka ehf stendur fyrir á þessu sviði.  Valaorka leggur til að í drögin verði bætt sérstökum kafla um sjávarfallaorku og leggur fram tillögur um orðalag.  Það er sama hvar drepið er niður fæti í drögunum; allsstaðar má finna sömu fordómana gegn óhefðbundnum orkugjöfum og allsstaðar er sama fortíðarhyggjan vaðandi hefðbundna orkugjafa.  Þetta á t.d. við þar sem fjallað er um afhendingaröryggi orku; sjáfbærni; fjölbreytni orkugjafa; verndargildi náttúru; forgangsröðun virkjanakosta; hámörkun þjóðhagslegrar hagkvæmni; uppbygging fjölbreytts atvinnulífs; fræðslu, rannsóknir og alþjóðlegt samstarf og annað sem snertir orkumál.

Verður að vænta þess að fordómar og staðnaður hugsunarháttur af því tagi sem birtist í þessum drögum verði ekki leiðarljós Íslendinga í því mikla uppbyggingarstarfi og þeirri stefnumótunarvinnu sem framundan er.  Valorka ehf býður fram aðstoð sína og sérþekkingu á sviði sjávarfallaorku til mótunar raunhæfrar og víðsýnnar orkustefnu.

taeknithrounarsjodur_frettFyrir liggur vilji Tækniþróunarsjóðs Rannís að veita verkefnisstyrk til 2. þróunaráfanga Valorka hverflanna.  Þessi styrkveiting er verkefninu mjög mikilvæg, og raunar forsenda þess að verkefnið geti haldið áfram.  TÞS styrkti fyrsta áfanga verkefnisins með í flokki frumherjastyrkja, en nú var sótt um verkefnisstyrk til þriggja ára.  Umsögn og mat fagráðs er á jákvæðum nótum, en þó er greinilegt að hérlendis skortir þekkingu til að meta hlutlægt nýjungar í þessum flokki.  Tækniþróunarsjóði og öðrum sem að úthlutuninni komu er þökkuð sessi framsýni og er vonast eftir góðu samstarfi.

Styrkveitingunni fylgir þó sá annmarki að einungis er um 50% styrk að ræða.  Er því framtíð verkefnisins nú undir því komin að takist að afla mótframlagsins.  Mestar vonir eru bundnar við aðstoð Orkusjóðs í þeim efnum, en sjóðurinn styrkti fyrsta áfanga.  aðstoð OS er þeim mun mikilvægari nú, þar sem Vinnumálastofnun hefur svipt verkefnisstjóra bótum í refsingarskyni fyrir vinnu hans að gagnlegri nýsköpun.  Nánar er frá því greint hér í fyrri frétt.  Því er ekki unnt að tilgreina vinnuframlag verkefnisstjóra sem mótframlag við styrk Tækniþróunarsjóðs, eins og þá var gert.  Enginn áhugi virðist vera hjá stjórnvöldum að bæta úr þessum annmarka, eða veita Vinnumálastofnun það aðhald sem hún þarfnast.

08.12.2010

brimNú er ljóst að fjárveitinganefnd Alþingis hefur ekki orðið við umsókn Valorku ehf fyrir hönd Rannóknamiðstöðvar sjávarorku um framlag til sjávarorkurannsókna árið 2011.  Afgreiðsla nefndarinnar verður að teljast mistök og ber hvorki vott um mikla framsýni né athugun að hálfu þeirra sem um hafa fjallað.  Eins og skýrt var tekið fram í umsókn var þessi fjárveiting einkum ætluð sem uppbót á þá fjárveitingu sem RMS fékk á fjárlögum ársins 2010, en hún dugði ekki til kaupa á einum mæli til straumarannsókna.  Er því lítið samhengi í veitingum að hálfu fjárlaganefndar og þarf augljóslega að bæta hér vinnubrögð.  Kom fyrir ekki þó verkefnisstjóri fengi fund með fjárveitinganefnd og skýrði tilganginn; jákvæðar undirtektir nefndarmanna skiluðu sér ekki við afgreiðslu fjárlaga.

Þessi afgreiðsla verður þó sínu furðulegri ef skoðaðar eru aðrar fjárveitingar af svipaðri stærðargráðu í fjárlögunum.  Þar úir og grúir af fyrirgreiðslum og poti til hinna ótrúlegustu verkefna sem ekki geta talist hafa jafn mikla þjóðhagslega þýðingu og rannsóknir á stærstu orkulind þjóðarinnar.  Draugar, tröll og landnámshænsni eiga vissulega stað í þjóðarsálinni, en er þörf á fjárveitingu til þeirra jafn mikil og að hefja rannsóknir á stærstu orkulind þjóðarinnar á hagkvæman hátt; í þágu allra komandi kynslóða?  Spyr sá er ekki veit.

Subcategories